Bel je innerlijke aap — het manifest is losgebroken!
Beste Planner,
We weten het allemaal: het leven zit strak in de agenda, het lichaam in een ergonomische bureaustoel en de geest in een beleidskader. Spontaniteit? Alleen op woensdag van 19:00 tot 20:00, mits vooraf aangemeld via het formulier.
Maar wat als ik je vertel dat er een pleidooi is geschreven voor… niets. Geen doel. Geen meetbare uitkomst. Gewoon: apenkooien. Voor volwassenen. En nee, niet in de metaforische zin.
In het Manifest voor de Georganiseerde Ongeorganiseerdheid keren we terug naar de kern: waarom alles wat leuk is kapotgaat zodra er een commissie aan te pas komt. Waarom apenkooien verdween. En waarom seks, ondanks zijn populariteit, zelden in clubverband wordt beoefend (tenzij je een lidmaatschap hebt van een uiterst discrete club in Almere).
Het stuk is filosofisch én fysiek, serieus én baldadig, met flarden Sartre, zweet en blauwe plekken. En als bonus krijg je een herwaardering van de anarchie in sporthal 3B.
Scrol, lees, struikel, lach — en overweeg een matje te reserveren.
Want als we het niet nu doen, dan eindigen we straks met een “Spontaniteitswerkgroep” op dinsdagochtend. En dat willen we niemand aandoen.
Speels groetend,
Peter Koopman
Ministerie van Onbedoeld Plezier (afdeling Lichamelijke Opstand)
17 jun. 2025
Tel.: 06 8135 8861
MANIFEST VOOR DE GEORGANISEERDE ONGEORGANISEERDHEID
Of: waarom alles wat leuk is, kapot wordt gemaakt zodra je er een agenda aan hangt
1. In den beginne was er plezier. En toen kwam de commissie.
De menselijke neiging tot structurering is begrijpelijk. Het is een overlevingsstrategie. Chaos is onvoorspelbaar, en het brein houdt van controle. Maar ironisch genoeg wordt alles wat voortkomt uit pure intrinsieke motivatie — dansen, vrijen, lachen, rennen, apenkooien — direct bedreigd zodra we het willen institutionaliseren.
Want wat doet de mens zodra iets werkt?
- We willen het herhalen.
- Dan willen we het optimaliseren.
- Dan willen we het delen (en dus beoordelen, controleren, formaliseren).
- En dan is het… kapot.
2. Apenkooien als oervorm van vrijheid
Apenkooien was geen spel. Het was een tijdelijke anarchie.
Een soort Mad Max op sportschoenen.
Geen regels, geen winnaars, geen pedagogisch verantwoord leerdoel.
Alleen adrenaline, lachstuipen en blauwe plekken.
De ware kracht van apenkooien ligt niet in het klimrek of de matten, maar in:
- De tijdelijke suspensie van autoriteit.
- De lichamelijke improvisatie.
- Het recht op zinloos plezier.
Een apenkooivereniging zou hetzelfde zijn als een “spontaniteitsvergadering” — een contradictio in terminis die Kafka van z’n stoel zou blazen.
3. Seks als apenkooien voor volwassenen? Mooi niet.
Ook seks is in essentie speels, fysiek en chaotisch.
Maar in tegenstelling tot apenkooien is seks gevaarlijk. Niet per se fysiek (al kan dat ook), maar sociaal, emotioneel en evolutionair.
Waarom?
- Seks = reproductie = erfopvolging = eigendom = jaloezie = moord.
(Sapolsky zou hier een heel hoofdstuk aan wijden.) - Seks = intieme informatie-uitwisseling: “Wie wil wie, en waarom niet jou?”
(Hallo, Goffman.) - Seks in groepsverband? Zelden zonder drama.
(Tenzij je bonobo bent. Maar zelfs daar: hiërarchie + manipulatie.)
Een seksvereniging is dus geen apenkooivereniging voor volwassenen. Het is een sociale tijdbom met erectie.
Met wachtlijsten.
4. Waarom organiseren we alles kapot?
“De mens kan niet leven met betekenisloosheid, dus verzint hij regels, richtlijnen, rollen — en daaronder smeult de existentiële paniek.”
– Vrij naar Sartre met een knipoog naar Byung-Chul Han.
De drang tot organiseren is een cognitief afweermechanisme tegen:
- Chaos
- Faalangst
- Afgunst
- De dood
We organiseren omdat we bang zijn voor de vrijheid. Want echte vrijheid vereist verantwoordelijkheid. En daar heeft niemand tijd voor.
5. De paradox van georganiseerde ongeorganiseerdheid
Kan je het spontane organiseren? Ja. Maar je moet het doen alsof je het niet organiseert.
Zoals:
- Improvisatietheater (gerepeteerd spontaan).
- Raves in verlaten loodsen (met vergunning).
- Speeddaten (gestructureerde lust).
- Bootcamp (gesimuleerde overleving).
- Vechtsport (gecontroleerde agressie).
Deze constructies balanceren op het mes van wat sociologen een “liminale zone” noemen: een ruimte buiten de normale orde, tijdelijk, veilig, maar psychologisch intens.
Daar leeft de mens even écht.
6. Pleidooi voor gecontroleerde chaoszones
Wat we nodig hebben zijn:
- Ruimtes zonder toezicht, maar met vertrouwen.
- Tijdslots zonder planning.
- Activiteiten zonder output, score of evaluatie.
- Pleziereconomie zonder prestatiecultuur.
We moeten apenkooien herwaarderen.
En seks ontwapenen.
En het speelse opnieuw claimen als noodzakelijke ontregeling van de orde.
Niet als luxe, maar als levensvoorwaarde.
7. Epiloog: Stop met organiseren. Begin met spelen.
Laat ons een uur per week teruggeven aan de anarchie.
Laat de matten liggen, de touwen hangen, de regels vervagen.
Laat mensen vallen. Letterlijk én figuurlijk.
Laat het lijf weer het denken even overnemen.
Laat ons vergeten waarom we iets doen. En het dan tóch doen.
Zonder reden. Zonder nut. Maar met volle overgave.
Manifestum Ludi Chaotici
Dit manifest is geen oproep tot wetteloosheid.
Het is een uitnodiging tot tijdelijk ontheemd zijn —
waar het lichaam weer mag regeren,
en de geest even kan gaan liggen.
PS: De volgende keer dat iemand zegt:
“Daar zouden we eigenlijk een vereniging voor moeten oprichten…”
…lach zachtjes, pak een mat, en begin gewoon.
