De pad, jij, en de gênante waarheid over je gedrag
Hallo Vrolijke Spring-in-het-veld,
Even een gewetensvraag:
Wanneer was de laatste keer dat je vluchtte voor iets dat groter was dan jij?
Of iets kleins zonder nadenken opvrat (letterlijk of figuurlijk)?
Of dacht: “Hé, jij lijkt op mij… laten we paren!”
Nee? Dan ben jij blijkbaar géén pad. Gefeliciteerd.
Of toch…?
Op afafa.info vind je een nieuw essay dat dieper graaft dan de gemiddelde zelfhulpcoach met een Instagram-account vol quotes en zonnebrillen. Ik neem het pad-adagio – vluchten, vreten, voortplanten – en leg het naast menselijk gedrag, vechtsport, intellectuele zelfbevlekking en evolutionaire logica. Met referenties, een knipoog, en scherpe observaties.
Want laten we eerlijk zijn: wie zijn gevechten niet verstandig kiest, eindigt met een bloedneus en een gekreukt ego. Of erger: met zichzelf in bed.
Klik, lees, grimlach.
En denk daarna even goed na voor je weer op iets afstormt. Of ervoor wegvlucht. Of ermee probeert te paren.
Hartelijke groet,
Peter Koopman
— Biologisch gestuurd, maar met een kritische bril
Het Adagio van de Pad: Een Levensles in Drie Daden
Als de pad iets ziet wat groter is dan hijzelf, dan vlucht hij.
Als hij iets ziet dat kleiner is, dan eet hij het op.
Als het even groot is, probeert hij ermee te paren.
Een simpele triade. Geen moraal, geen wikken of wegen. Slechts reflexen: vluchten, vreten, voortplanten. In deze amfibische logica ligt meer verborgen dan op het eerste gezicht lijkt. De pad is geen filosoof, maar zijn gedragsrepertoire is een compact manifest van evolutionair geslepen overlevingstactiek. En laat dat nu precies zijn waar het bij menselijk gedrag ook vaak om draait: overleven. Sociaal, fysiek, psychologisch. En soms gewoon letterlijk.
Vluchten voor het Grotere – De Pad in het Gezicht van Overmacht
De pad kent zijn limieten. Hij schat in, vlucht, leeft. In de vechtsport is dit het equivalent van defensieve intelligentie. Een vechter die in de eerste ronde als een bezetene naar voren stormt, maakt zich kwetsbaar voor counters – of erger. Bruce Lee zei al: “To avoid what is strong and strike at what is weak.”
In menselijke interactie is dit gedrag ook zichtbaar: wegduiken voor de baas, conflicten vermijden met mensen die meer macht, status of dominantie uitstralen. Evolutionair gezien geen lafheid, maar slim risicobeheer. Sapolsky noemt dit het“biologisch anticiperen van de nederlaag.” Waarom zou je vechten tegen iets dat je statistisch gezien gaat verpletteren?
Maar er is ook een psychologische prijs: onderdanigheid, vermijdingsgedrag, aangeleerde hulpeloosheid. Goffman zou het framen als “face-work” – het behouden van sociale reputatie door onderdanig gedrag te etaleren.
Vechtsportmetafoor: Een geoefend vechter weet wanneer hij níet moet vechten. De krachtigste techniek? Soms is het gewoon een stap achteruit.
Eten wat Kleiner is – Exploitatie als Strategie
Wat kleiner is, wordt niet gerespecteerd. Het wordt benut, opgeslokt, geconsumeerd. In de natuur is dit letterlijk. In het menselijk verkeer figuurlijk, maar minstens zo rauw. De sterke partij (economisch, fysiek, mentaal) gebruikt de zwakkere. In het bedrijfsleven heet het ‘efficiëntie’, in de politiek ‘strategisch overwicht’, in relaties: ’toxic gedrag’.
De pad vreet niet uit haat, maar uit impuls. Ook mensen hebben hun eetreflex. Neem dominantiegedrag. Wie een lagere status heeft, wordt gemakkelijker onderbroken, genegeerd of geofferd.
Volgens Kahneman’s System 1-denken wordt dit gedrag nauwelijks gefilterd: het is snel, automatisch, intuïtief. Ethische reflectie komt pas (soms) achteraf – als decoratie.
Vechtsportmetafoor: De valkuil van arrogantie. Wie een zwakkere tegenstander onderschat, loopt risico op schade – fysiek, maar ook in reputatie. Denk aan de kampioen die knock-out gaat tegen een onbekende. Vreten? Zeker. Maar met beleid.
Paren met het Gelijke – Narcisme als Natuurwet
De pad herkent in het gelijke een mogelijkheid tot voortplanting. De mens? Ook. We zoeken gelijken: qua uiterlijk, opleidingsniveau, interesses. Dit heet homogamie. De psychologische onderlaag? Bevestiging van het zelfbeeld. Ik = oké, dus jij die op mij lijkt, bent ook oké.
Maar ook hier dreigt verwarring. Het gelijke is niet altijd compatibel. Paren met jezelf is masturbatie met extra stappen. Hier ligt een filosofische valkuil: we willen samensmelten, maar verliezen ons in spiegeling. Sartre zou zeggen: “De Ander is mijn hel” – omdat hij mijn zelfbeeld vervormt.
Vechtsportmetafoor: Sparren met iemand van gelijke kracht leidt tot inzicht, maar ook tot botsingen. De eerlijke spiegel. En soms de grootste verwonding.
Epiloog – De Pad in Ons Hoofd
De pad is geen denker. Maar hij handelt adequaat binnen zijn beperkte wereld. Mensen denken dat ze beter zijn. Maar 95% van ons gedrag is onbewust, voorspelbaar, impulsief – net als bij de pad.
“Vluchten, vreten, voortplanten. Meer smaken heeft het brein niet nodig om de dag door te komen. De rest is rationalisatie.”
De kunst is niet om de pad te negeren, maar om hem te herkennen. Om te weten wanneer je vluchtgedrag eigenlijk angst is, wanneer je consumptiedrift misbruik wordt, en wanneer je partnerkeuze gewoon een paring met je eigen spiegelbeeld is.
We zijn geen pad. Maar de pad is in ons. Met name wanneer we denken dat we rationeel zijn.
Tot Slot – Een Gedragsadvies met een Knipoog
“Als het groter is: laat je ego thuis en red je leven.
Als het kleiner is: besef dat vreten meer zegt over jou dan over de prooi.
Als het even groot is: check of het niet gewoon je spiegelbeeld is… voordat je er bovenop duikt.”
Of, zoals elke geoefend vechtsporter weet:
“Train met controle. Vecht met verstand. En leer van de pad.”
Aanbevolen literatuur en verwante denkers
· Robert Sapolsky – Behave
· Frans de Waal – Mama’s Last Hug
· Daniel Kahneman – Thinking, Fast and Slow
· Desmond Morris – The Naked Ape
· Erving Goffman – Interaction Ritual
· Bruce Lee – Tao of Jeet Kune Do
· Sun Tzu – The Art of War
· Jean-Paul Sartre – L’Être et le Néant
