Fortuna lacht niet om watjes – en wij zijn er vol van
Beste lezer,
Heb je zin om even uit de bubbel van morele zelfkastijding te stappen? Ik heb een essay geschreven dat Machiavelli’s advies serieus neemt: als het lot een woeste rivier is, wordt het tijd dat we stoppen met mediteren op de oever en beginnen met dijken bouwen.
In dit essay bespreek ik waarom het Westen vrijwillig de stekker uit zichzelf trekt, waarom Nietzsche er smakelijk om zou hebben gelachen, en hoe we de rivier misschien nog een andere bedding kunnen geven – zonder woke zwembandjes.
Lees het. Lach, fronst, en misschien (heel misschien) voel je de behoefte om de Fortuna een flinke mep te verkopen.
Groet,
Peter Koopman
24 sep. 2025
Tel.: 06 8135 8861
Fortuna, Virtù en de Zelfmoord van het Westen
Het is waarschijnlijk zo, schreef Machiavelli, dat het lot de helft van onze zaken in handen heeft. De andere helft is van ons. Het Westen lijkt echter besloten te hebben die andere helft vrijwillig uit handen te geven. In plaats van dijken te bouwen, zitten we op de oever te mediteren over hoe mooi de rivier wel niet kabbelt – totdat ze ons meesleurt.
Machiavelli’s metafoor is even oud als actueel: de rivier staat voor de chaos van de geschiedenis, de invasies, de ideologieën, de demografische schokken. Je kunt het water niet stoppen, maar je kunt het wel leiden, beheersen, kanaliseren. Dat vraagt om virtù: energie, intelligentie, de wil om de situatie te doorzien en de loop van de gebeurtenissen te sturen. Virtù is geen zachtaardige deugdzaamheid; het is strategische brutaliteit. Machiavelli zei het zonder blikken of blozen: fortuna is een vrouw, en wie haar wil beheersen moet hardhandig optreden.
Het Westen daarentegen kiest voor voorzichtigheid, excuses en schuldgevoel. We zijn een cultuur geworden die zichzelf voortdurend beschuldigt – van kolonialisme, van klimaatverandering, van ongelijkheid – en onszelf bij elk kruisverhoor schuldig pleit. Nietzsche zou er smakelijk om hebben gelachen en vervolgens de diagnose stellen: slavenmoraal. In plaats van het leven te omarmen (amor fati) en de werkelijkheid te accepteren, hebben we een religie van zelfhaat gecreëerd.
De ‘weg met ons’-houding is niet nobel, maar suïcidaal. Terwijl de rivier stijgt, timmeren we onze eigen dijken af en zetten er picknicktafels neer. Kijk naar Duitsland, dat zijn kerncentrales sluit maar gas koopt van regimes die hun eigen dissidenten vergiftigen. Kijk naar universiteiten die meer bezig zijn met pronouns en trigger warnings dan met kennisoverdracht. Kijk naar steden die sharia-wetten tolereren in naam van “culturele sensitiviteit”, terwijl hun eigen vrouwen onveiliger worden op straat.
We schrijven beleidsnota’s over ‘inclusie’ en ‘diversiteit’, terwijl we vergeten dat een beschaving zonder grenzen en zonder eigenwaarde geen beschaving meer is maar een doorwaadbare vlakte. Intussen kijken ideologieën die wel weten wat ze willen – religieus fundamentalisme, autoritaire regimes – toe hoe wij onszelf ontwapenen en hen de rode loper uitleggen.
Nietzsche waarschuwde al: wie te lang in de afgrond kijkt, wordt de afgrond. Wie te lang zijn eigen schuld bekijkt, eindigt in moreel nihilisme. Het Westen lijkt precies daar te zijn beland: moreel leeg, besluiteloos, conflict vermijdend. Onze leiders gedragen zich als crisismanagers van een hospice in plaats van als bouwmeesters van een toekomst.
De remedie? Herontdek de virtù. Niet in de vorm van nostalgisch reactionair geweld, maar als strategische daadkracht. We moeten weer leren kanaliseren: migratie, technologie, ideologie – niet negeren, niet demoniseren, maar in banen leiden. Grenzen stellen, waarden verdedigen, en zonder valse schaamte erkennen dat sommige ideeën, religies en regimes vijandig staan tegenover vrijheid.
Of, om het met Machiavelli te zeggen: sla de rivier een nieuwe bedding, voordat zij ons verslindt. Fortuna lacht alleen met wie durft. Wie blijft zitten wachten, wordt meegesleurd – en zal onderweg nog excuses maken ook.
Aanbevolen lectuur:
· Machiavelli – Il Principe
· Friedrich Nietzsche – Zur Genealogie der Moral, Der Wille zur Macht
· Ayaan Hirsi Ali – Heretic
· Douglas Murray – The Strange Death of Europe
· Nassim Nicholas Taleb – Antifragile
· Oswald Spengler – Der Untergang des Abendlandes
Het Westen hoeft niet vernietigd te worden – het doet het prima zelf. De vijand hoeft alleen maar te wachten tot wij klaar zijn met onze zelfhulpcursus schuldgevoel.
