De Onmacht van de Burger in een Representatieve Schijndemocrati

De media zijn onafhankelijk. Ze doen namelijk precies wat de macht van ze verwacht.

Beste goed geïnformeerde burger (denk je),

Zeg, jij volgt het nieuws, toch? NOS, NRC, een snufje Nieuwsuur, een talkshow als toetje? Mooi. Dan ben je perfect op de hoogte van alles wat je mág weten. En volledig onwetend van wat er écht speelt. Goed werk. De framing functioneert.

Ik heb een stuk geschreven. Niet omdat je het moet lezen — daar zijn we de media niet naar — maar omdat je anders denkt dat de democratie per ongeluk ontspoort, terwijl ze in werkelijkheid keurig op schema ligt. Richting façade, met PR als brandstof.

De Onzichtbare Hand aan de Pen: Media, Framing en de Democratische Illusie

Wat je leert (of liever: bevestigd krijgt):

·       Waarom framing geen fout is, maar beleid.

·       Hoe media niet de macht controleren, maar in haar bed slapen — mét dekbed van morele superioriteit.

·       Dat woorden als “solidariteit”, “verantwoordelijkheid” en “veiligheid” een semantisch voetnootje verdienen bij “onderwerping”.

·       En waarom politiek een auditie is geworden voor de volgende mediacyclus.

Journalisten, spindokters, partijadviseurs, persvoorlichters: ze drinken uit dezelfde koffiemok, delen dezelfde LinkedIn-kringen en wisselen van rol zoals een acteur van kostuum. En jij? Jij mag stemmen. Op basis van dat wat je net via een netjes geregisseerde boodschap te zien kreeg.

Wees gerust: alles wordt voor je geframed, zodat jij je veilig voelt in je meningsvrijheid.
Tot je iets zegt wat buiten de frame valt.

Lees. Of blader naar je favoriete nieuwssite en check hoe snel je de trucs herkent.
Satire is dood. Framing heeft gewonnen.

Met vriendelijke groet,
Peter Koopman

Redactie Ongemakkelijk Echt

27 jul. 2025                             

Tel.: 06 8135 8861

De Onzichtbare Hand aan de Pen: Media,  Framing en de Democratische Illusie

Als je ooit dacht dat de media “de vierde macht” zijn — een onafhankelijke waakhond die de democratie beschermt tegen ontsporende machthebbers — dan heb je waarschijnlijk te veel John Stuart Mill gelezen en te weinig Chomsky. Of te veel naar het NOS Journaal gekeken en te weinig naar satire.

De werkelijkheid is aanzienlijk minder verheffend. Media zijn geen lantaarnpalen van de waarheid, maar spiegels die vervormen, accentueren en verbergen. 

Wie de werkelijkheid beheert, beheert het verhaal — en wie het verhaal beheert, beheerst het volk. 

Zo simpel is het. Of zoals George Orwell het formuleerde: “Who controls the past controls the future. Who controls thepresent controls the past.”

Framing: Het gereedschap van de macht

Politiek framing is geen bijzaak, het is de kern van de machtsuitoefening in representatieve systemen. Het bepaalt niet wát mensen denken, maar wáárover ze denken. De aandacht is het strijdtoneel, framing het wapen. Denk aan begrippen als “hervormingen” (bezuinigingen), “verantwoordelijkheid nemen” (meer bezuinigen), “investeren in veiligheid” (meer politie en minder privacy), of “solidariteit” (meer belasting betalen zonder zichtbare tegenprestatie). Het zijn semantische wolven in schaapskleren.

Een burger mag stemmen, maar niet over de betekenis van woorden. Dat is voorbehouden aan spindokters, voorlichters en redacties.

De representatieve democratie wordt zo niet alleen een toneelspel waarin keuzes al grotendeels geprestructureerd zijn vóór de kiezer zijn stem uitbrengt, het is ook een geluidsstudio waarin alleen bepaalde stemmen doorklinken. Anderen — kritische academici, whistleblowers, radicale kunstenaars, klokkenluidende ambtenaren — worden technisch gefilterd, niet juridisch gesmoord, maar gemarginaliseerd via framing: ze zijn “complotdenkers”, “onruststokers”, “anti-institutioneel” of “onverantwoordelijk”.

Medialogica en spektakeldemocratie

Nieuwsconsumptie is infotainment geworden. Politici zijn niet langer gekozen bestuurders, maar deelnemers aan een eindeloze auditie voor het volgende NOS-fragment, talkshow-panel of peiling. De vraag is niet of je gelijk hebt, maar of je het met overtuiging kunt twitteren in minder dan 280 tekens. De camera vergroot uit wat past binnen de lens van het drama: conflict, emotie, held versus boeman.

De media pretenderen “de macht te controleren”, maar zitten ermee in bed. Letterlijk: persvoorlichters, journalisten en spindokters rouleren vrolijk tussen redactie, ministerie en denktank. Objectiviteit maakt plaats voor strategisch moralisme, waarbij de morele verpakking belangrijker is dan de inhoudelijke consistentie. Wat telt is niet de waarheid, maar de geloofwaardigheid.

De burger, gevangen in een door medialogica gekaapte democratie, is gereduceerd tot kijker en stemvee. Hij mag stemmen — mits hij zijn mening binnen het toegestane spectrum van geframede “realistische opties” houdt.

Partijpolitieke Kolonisatie van de Publieke Sector: Als de Staat een Kartel wordt

Wat gebeurt er wanneer politieke partijen, oorspronkelijk bedoeld als tijdelijke instrumenten van volksvertegenwoordiging, zich nestelen in alle hoeken van de publieke infrastructuur? Precies: je krijgt een kartelstaat die zichzelf reproduceert, controleert en isoleert van haar oorspronkelijke legitimatiebron — de burger.

De staat als prooi

In plaats van als neutrale dienstverlener te opereren, is de overheid in toenemende mate gekoloniseerd door partijpolitieke belangen. Ministeries, adviesorganen, inspectiediensten, universiteiten, omroepen — allen zijn verstrengeld geraakt met de partijdemocratie die allang geen afspiegeling meer is van “het volk”, maar van de carrièrestructuur binnen de macht zelf. Wie omhoog wil, dient zich aan te passen — niet aan de burger, maar aan het apparaat.

De doorsnee topambtenaar, bestuurder van een semi-overheidsorgaan of voorzitter van een raad van toezicht heeft een partijkaart op zak (of in ieder geval een partijkleur in het hart). Rechters, toezichthouders, universiteitsbestuurders en NGO-leiders: allen opereren in een systeem waarin loyaliteit aan partijbelangen beloond wordt met functies, subsidies en zichtbaarheid. Politiek is geen tijdelijk mandaat meer, maar een loopbaanpad. De “wisselwerking” tussen politiek en publieke sector is verworden tot draaideurpraktijk.

De schijndynamiek van ‘vernieuwing’

Nieuwe partijen worden binnen het systeem behandeld als virussen. Hun toegang tot macht wordt gereguleerd via financiële drempels, institutionele regels en mediale uitsluiting. Daarmee bewaakt het systeem niet de democratie, maar haar kolonisatie.

Als gevolg daarvan verandert er ogenschijnlijk van alles (andere gezichten, coalities, slogans), terwijl de kern — het oligarchisch beheerde beleidscontinuüm — onaangetast blijft. Wie het systeem bekritiseert, wordt als disfunctioneel gezien. “Je moet binnen het systeem veranderen,” zeggen de insiders, terwijl ze de toegang tot dat systeem zelf bewaken.

—————