“Waarschuwing: Dit bericht bevat extreme inhoud (en mogelijk trappende filosofen)”
Beste Lezer,
Laat ik vooropstellen: dit is géén uitnodiging. Dit is een waarschuwing. Want wat u op het punt staat te lezen, is zo subversief, zo gevaarlijk, dat het uw beeld van witte pyjama’s en schreeuwende karateka’s voorgoed zal veranderen. En nee, dat is geen clickbait – dat is wetenschap.
Ondergetekende heeft namelijk het ondenkbare gedaan: hij heeft vechtsport gedacht. Geen oppervlakkige clichés over “knokkers” of “agressie”, maar een verbluffende ontmaskering van onze collectieve angst voor… eh, choreografie. Ja, u leest het goed. Die man in de dojo die trapt naar denkbeeldige barbaren? Die is geen vechter. Die is een dichter. Een toneelspeler. En volgens Bourdieu ook nog eens een sociologisch fenomeen.
Waarom dit artikel uw dag zal redden (of verpesten):
· Leer waarom kickboksers stiekem de grootste belastingontwijkers zijn (spoiler: ze hebben het te druk met filosofisch sparren).
· Ontdek hoe u zelf een morele paniek kunt ontketenen met slechts drie woorden: “Denk aan de kinderen!”
· Vergelijk Foucault met uw plaatselijke fitnessinfluencer. Spoiler: ze hebben meer gemeen dan u dacht.
Maar wacht! Er is meer:
Dit stuk bevat ook verboden kennis. Zoals:
· Hoe u een imaginaire tegenstander kunt verslaan zonder uw koffie te morsen.
· Waarom de A10 gevaarlijker is dan een MMA-kooi (statistisch bewezen!)
· En vooral: waarom de échte barbaren nooit in pyjama’s vechten.
Scrol door om uw geest te laten stijgen… of te laten schoppen.
(Geen zorgen, ik heb een virtuele ijspakking klaarliggen voor eventuele mentale blauwe plekken.)
Met ironische groet,
Peter Kopman
Hoofdredacteur & Zwarte Band in Sociaal-Filosofisch stukjes schrijven (mijn handen zijn dodelijke wapens)
P.S. “Als u dit bericht níét doorstuurt naar drie vrienden, verklappen we aan Foucault waar u uw belastingformulier verstopt.” 
(Disclaimer: Bij het lezen kunnen neveneffecten optreden, zoals spontane roundhouse kicks tijdens vergaderingen of het verlangen om Nietzsche te citeren in de sportschool. Codeway aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor plotse wijsgerige inzichten.)
29 mei. 2025
Tel.: 06 8135 8861
De Homo Pugnans: Vechtsport, Verbeelding en Verkettering in de Moderne Samenleving
door Peter Koopman
1. De schoppende primaten in pyjama
“Aai! Oei! Eeei!” De primitieve oerkreten weerklinken in de dojo als een epileptische aanval in slow-motion. Daar staat hij: de karateka in zijn witte pyjama. Strak geconcentreerd, het voorstellingsvermogen op maximaal, richt hij zijn hiel richting het voortplantingscentrum van een imaginaire barbaar. Wie erom lacht, begrijpt het niet. Wie ontzag toont, begrijpt het evenmin. Vechtsport is geen vechten. Vechtsport is verbeelding, toneelspel, afgesproken schijngevecht – een choreografie van controle.
Toch is het precies dat misverstand dat telkens weer leidt tot paniek. Vechtsport wordt collectief verward met geweld. En omdat geweld eng is, moet ook vechtsport verdacht zijn. Die verwarring is geen onschuldige vergissing, maar een cultureel geconstrueerde vertekening die meer zegt over onze maatschappelijke conditionering dan over de sport zelf.
2. Vechten is fout. Want volk
De gemiddelde verslaggever – laten we hem voor het gemak de sportredactie van De Telegraaf noemen – weet niets van kickboksen. Maar hij weet wel zeker dat het crimineel is. Alle kampioenen zijn fout. Of zoals een redacteur het kernachtig samenvat: “Een penose-sport”. Geen feiten, geen nuance, slechts een cocktail van klassevooroordelen en morele paniek.
Hier past de bril van Pierre Bourdieu. Vechtsport als expressie van het habitus van de arbeidersklasse wordt niet beoordeeld op zijn inhoud, maar op zijn symbolisch kapitaal. En dat kapitaal is laag – tot de ring volloopt en de elite zich begint te vervelen. Dan pas volgt de rebranding tot ‘martial arts’.
Het is de eeuwige reflex: alles wat riekt naar lichamelijkheid, ruwe expressie en directe confrontatie wordt als verdacht, dom of gevaarlijk weggezet – tenzij het in een esthetisch balletjasje wordt gehesen. (Zie ballet, worsteltheater of de Tour de France vol epo).
3. Homo Ludens met een bloedneus
Volgens Johan Huizinga is spel de essentie van cultuur. Spel kent regels, wederzijds respect en een afgesproken wereld waarin alles even serieus als onwerkelijk is. Vechtsport past perfect in deze definitie. Karate, judo, kickboksen – het zijn geen anarchistische uitbarstingen van testosteron, maar rituele dansen met een strak script. Respect is niet optioneel, het is het fundament.
Wie zich weleens in de ring heeft gewaagd weet: de grootste klootzakken zitten niet binnen de touwen, maar er net buiten. De ring is een morele microkosmos waarin regels gelden die buiten zelden worden gehandhaafd. Geen ellebogen in het gezicht, geen trappen naar een liggende tegenstander, geen geschreeuw. Probeer dat maar eens op de A10.
4. Hoe meer je verbiedt, hoe populairder het wordt
“Als je iets wil verkopen, zeg dan dat het gestolen is.” Een economische en psychologische waarheid. Taleb zou spreken van antifragiliteit: systemen die sterker worden door stress. Vechtsport hoort daarbij. Hoe meer politici moraliseren en verbieden, hoe aantrekkelijker de sport wordt. Niet ondanks de kritiek, maar dankzij. Het verbod is de beste reclame.
De morele reflex – “dit is barbaars, verbied het!” – is een mechanisme van symbolisch geweld (Bourdieu). Het is ook naïef. De geschiedenis leert dat verboden zelden leiden tot uitroeiing. Integendeel. Het zijn katalysatoren voor subcultuurvorming. Wat ondergronds gaat, wordt alleen maar mystieker.
5. De gezondheidshypocrisie
Dan is er nog de gezondheidskaart. “Vechtsport is ongezond!” Alsof voetbal, hockey of wielrennen dat niet zijn. Blessures, hersenschuddingen, doping, hartaanvallen – sport ís ongezond. Jim Fixx, schrijver van de hardloopbijbel, overleed tijdens het rennen. Toch noemen we dat ‘gezond leven’.
De paradox is schrijnend: sport moet gezond zijn, maar zodra het te intens wordt, is het verdacht. Freefight wordt verbannen, maar marathonlopers worden bejubeld terwijl ze zichzelf richting orgaanfalen duwen.
Foucault’s biopolitiek is hier toepasselijk: de staat wil lichamen controleren onder het mom van gezondheid. Wat niet past binnen het utilitaire plaatje van fitheid, productiviteit en sociale aanvaardbaarheid, moet gecorrigeerd worden. De witte pyjama moet plaatsmaken voor het fluoriserende lycra-pak van de spinningklas.
6. Geweld is prima. Zolang het beschaafd is
Vechtsporters zijn debiel, hoor je dan. Maar het bombarderen van een ziekenhuis in Gaza? Dat is geopolitiek. Een drone-aanval op een bruiloft? Collateral damage. Wapengeweld is acceptabel zolang het complex, technologisch en moreel verpakt wordt.
René Girard’s zondeboktheorie past hier feilloos: kickboksers zijn de primitieve ander waarop we onze schaduw kunnen projecteren. Zij ‘verpesten de jeugd’, zij ‘ontwijken belasting’, zij ‘bewegen dierlijk’. En dus mogen ze gestenigd worden in de media, zodat wij ons weer rein en beschaafd kunnen voelen.
7. Epiloog: De ring als spiegel
De waarheid is simpel: vechtsport is niet dom, gevaarlijk of barbaars. Het is een intens gereguleerd spel waarin respect, discipline en fysieke zelfkennis centraal staan. Het is de confrontatie met je eigen angsten, met je lichaam, met een ander – binnen een kader van duidelijke regels.
De ware debiel is niet de man in de ring, maar de commentator die vanaf veilige afstand oordeelt zonder ooit zelf een klap te hebben gevangen of uitgedeeld. En ja, het doet pijn. Net als nadenken.
Laat ons dus ophouden met het infantiele moralisme. Vechtsport is verbeelding. En soms is verbeelding de meest beschaafde vorm van geweld die we hebben.
Referenties
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Harvard University Press.
Cohen, S. (1972). Folk devils and moral panics: The creation of the mods and rockers. MacGibbon and Kee.
Elias, N., & Dunning, E. (1986). Quest for excitement: Sport and leisure in the civilizing process. Blackwell.
Foucault, M. (1975). Discipline and punish: The birth of the prison (A. Sheridan, Trans.). Pantheon Books. (Original work published 1975)
Girard, R. (1972). Violence and the sacred (P. Gregory, Trans.). Johns Hopkins University Press.
Huizinga, J. (1938). Homo ludens: Proeve eener bepaling van het spel-element der cultuur. Haarlem: H.D. Tjeenk Willink.
Illich, I. (1976). Medical nemesis: The expropriation of health. Pantheon Books.
Mauss, M. (1934). Techniques of the body. In Sociology and psychology: Essays (B. Brewster, Trans., pp. 70–88). Routledge & Kegan Paul.
Pinker, S. (2011). The better angels of our nature: Why violence has declined. Viking.
Sapolsky, R. M. (2017). Behave: The biology of humans at our best and worst. Penguin Press.
Taleb, N. N. (2012). Antifragile: Things that gain from disorder. Random House.
