Spoiler: Jij bent een 6,4 (en dat is prima)
Beste Mede-Mens,
Wist je dat je op dit moment – ja, nu, terwijl je deze mail leest – onbewust wordt beoordeeld? Niet door je baas, niet door je schoonmoeder, maar door het universum zelf. En nee, we hebben het niet over karma. We hebben het over De Cijferbeoordeling, het ongeschreven rapportcijfer dat jouw sociale, romantische en professionele leven bepaalt.
Wat je gaat ontdekken:
- Hoe je ongemerkt een wandelende Bol.com-review bent (4,3 sterren, maar wel met een paar schimmige commentaren).
- Waarom datingapps eigenlijk digitale veilinghuizen zijn (en waarom je ex een betere ‘ROI’ had kunnen hebben).
- Het geheim achter ‘zelfverbetering’ (Spoiler: het is een list van dezelfde mensen die je ook dure fitness-abonnementen verkopen).
Ons nieuwste essay, De Cijferbeoordeling, ontrafelt dit alles met de wetenschappelijke precisie van een Nobelprijswinnaar… en de zelfspot van iemand die net heeft ontdekt dat z’n Tinder-rating lager is dan die van z’n hond.
Waarom dit geen gewone ‘lees-dit-nou-eens’ mail is:
- Geen clichés over ‘je beste leven leven’.
- Geen beloftes dat je na het lezen een 10/10 wordt (want laten we eerlijk zijn: dat geloofde je toch niet).
- Wel een gezonde dosis relativering, want als we onszelf niet kunnen uitlachen, wie dan wel?
Dus: Zet die kritische blik even uit, en geef je over aan de geruststellende wetenschap dat we allemaal een beetje waardeloos zijn in de ogen van iemand anders.
Met een knipoog en een 7,2/10 groet,
Peter Koopman
Chief Reality Check Officer
PS: Als je dit leest, ben je waarschijnlijk een 7,6. Of een 5,8. Of… ach, wat maakt het uit?
25 mrt. 2025
Tel.: 06 8135 8861
De Cijferbeoordeling: Het Menselijke Waarderingssysteem in Partnerkeuze en Relatiedynamiek
Inleiding
De mens is een evaluerend wezen – en vooral een ijdel wezen. Niet alleen beoordelen we onze omgeving, maar we voorzien onszelf stiekem van een rapportcijfer, alsof we een product op Bol.com zijn met een gemiddelde score van 4,3 sterren (waarbij de ene 5-sterrenrecensie (“Ik ben geweldig!”) wordt weggestreept tegen drie anonieme 1-sterrenratings (“Kan beter”). Dit interne waarderingssysteem, een soort mentale marktplaats van zelfbeeld en sociale waarde, bepaalt alles: van wie we daten tot wie we negeren op LinkedIn.
Evolutionair gezien is dit logisch: assortative mating [1] zorgt ervoor dat we partners kiezen die minstens even ‘waardevol’ zijn als wijzelf. Maar in een tijdperk van Instagram-filters en LinkedIn-hype is die ‘waarde’ net zo betrouwbaar als een tweedehands auto-advertentie (“Nog nooit gerookt!”).
De Homo Economicus en de Markt van Sociale Keuzes
De klassieke economische theorie gaat uit van rationele beslissers, maar laat dat nu net het probleem zijn: mensen zijn ongeveer even rationeel als een hond die achter een laserpointer aanzit. Toch gedragen we ons alsof we een homo economicus zijn—een wezen dat koelweg kosten en baten afweegt.
- Romantische relaties:
Dating is een veiling, waarbij we onszelf en anderen taxeren. Een 7/10 probeert een 8/10 te versieren, terwijl de 8/10 wacht op een 9/10, en de 9/10… die swipet alleen nog maar voor de ego-boost. Dankzij Tinder is liefde een gamified markt geworden, waarbij je waarde stijgt of daalt op basis van algoritmes die even ondoorgrondelijk zijn als belastingregels. - Carrière:
Een promotie? Mooi, nu kun je eindelijk die collega negeren die nog steeds denkt dat ‘LinkedIn posts schrijven’ een vorm van werk is. Onderzoek toont aan dat mensen na een salarisverhoging gemiddeld 37% meer neerkijken op hun oude functie—en 62% op hun ex-collega’s [2]. - Sociale netwerken:
Vriendschappen zijn als abonnementen: je blijft erbij tot iets beters langskomt. Een oud-studiegenoot die nog steeds in een studentenhuis woont? Unsubscribe.
Dit alles wordt aangedreven door dopamine, de neurotransmitter die ervoor zorgt dat we verslaafd raken aan de volgende beloning—of dat nu een match, een promotie of een likes-notificatie is [4]. Het is hetzelfde systeem dat gokkers in casino’s houdt, maar in plaats van fiches spelen we met ons zelfrespect.
De Schaduwzijde: Waarom Niets Ooit Genoeg Is
- Het Dunning-Kruger-effect op Steroïden
Mensen met weinig zelfinzicht overschatten zichzelf (zie: elke middelmatige man op Tinder die denkt een 9/10 te zijn), terwijl competente mensen zichzelf onderschatten (zie: elke vrouw met een PhD die denkt dat ze ‘niet slim genoeg’ is). Het resultaat? Een markt vol misplaatst zelfvertrouwen en onnodige onzekerheid—een perfect recept voor romantische en professionele chaos. - Relaties als Abonnementsdiensten
Waarom zou je trouwen als je elk jaar een upgrade kunt krijgen? Onderzoek toont aan dat mensen die zichzelf als ‘stijgend op de schaal’ zien, sneller geneigd zijn hun partner in te ruilen voor een nieuwer model [3]. Het is net als een telefoonabonnement: na twee jaar is de batterij versleten, en je wilt gewoon iets met een betere camera. - De Zelfhulpindustrie: Een Parasiet op Onze Onzekerheid
Boeken, coaches, online cursussen—ze beloven allemaal dat je van een 6 een 9 kunt worden. Maar zoals Byung-Chul Han opmerkt in Psychopolitiek: “Zelfoptimalisatie is geen bevrijding, maar een gevangenis zonder muren.” We jagen op een ideaal dat niet bestaat, terwijl de enigen die er echt beter van worden de influencers zijn die het verkopen.
Kunnen We Ontsnappen? (Spoiler: Waarschijnlijk Niet)
Is er een uitweg? Misschien, maar die vereist zelfspot. Enkele opties:
- Accepteer dat je een hypocriet bent.
Ja, je wilt een partner die ‘authentiek’ is, maar alleen als die ook een goede baan heeft. Nee, je hecht niet aan materiële zaken—behalve dan aan die ene dure hobby die je op Instagram etaleert. - Besef dat algoritmes je brein hebben gekaapt.
Die dopaminekick van een nieuwe match? Dat is geen romantiek, dat is een Skinner-box voor volwassenen. - Lach om het absurde.
We leven in een wereld waarin mensen betalen voor ‘likes’ en relaties beëindigen omdat hun partner niet genoeg ‘groeit’. Als dat geen komedie is, wat dan wel?
Conclusie: Van Cijferfetisjisme naar Zelfspot
De menselijke obsessie met cijfers en waarde is hier om te blijven. Maar de enige manier om er niet gek van te worden, is door te erkennen hoe absurd het allemaal is. Dus de volgende keer dat je jezelf een cijfer geeft, bedenk dan:
“Dit is geen wetenschap. Dit is een onderbuikgevoel verpakt in een Excel-sheet.”
En swipe dan maar weer verder.
Literatuurlijst
[1] PLOS Genetics. “Assortative Mating: Genetic and Social Influences.”
[2] Birger, J. Date-onomics: How Dating Became a Lopsided Numbers Game.
[3] Buss, D. The Evolution of Desire: Strategies of Human Mating.
[4] Lieberman, D. Dopamine and the Neural Basis of Motivation.
[5] Han, B. Psychopolitiek: Neoliberalisme en de Nieuwe Machtstechnieken.
