Je eerste adem was verraad.
Beste lezer,
Je moeder baarde je niet uit liefde, maar uit biologie.
Met bloed, pijn en ontlasting duwde ze je de wereld in, en sindsdien denk jij dat ademen vrijheid is.
In werkelijkheid is het slavernij aan zuurstof — je eerste verslaving.
In mijn essay “De moeder als God” ontdoen we de schepping van haar sprookjes.
De vrouw blijkt de eerste sekse, de man slechts een evolutionaire bijzaak die zijn onvermogen tot scheppen compenseerde met dominantie.
De geboorte is geen begin, maar een breuk; het moment waarop de natuur zegt: “Nu mag je het zelf verzieken.”
Lees het niet als eerbetoon aan de vrouw, maar als autopsie van de man.
Met nuchtere groet,
Peter Koopman
(Voor wie liever de waarheid dan de mythe verteert.)
DE MOEDER ALS GOD
(Over de oorsprong van leven, afhankelijkheid en de mannelijke coup op de schepping)
Er is een moment dat niemand zich herinnert, maar dat alles bepaalt.
Het moment dat je moeder, met pijn, bloed en ontlasting, jou uit haar lichaam perst. Een duw, een schreeuw, en dan — zuurstof.
De eerste adem is geen triomf, maar verraad. Vanaf dat moment word je slaaf van zuurstof, van de stof die je eerst vrij omspoelde in een vloeibare, warme wereld. Daarbinnen was er geen gebrek, geen dorst, geen noodzaak. Maar dan komt de scheiding, de metamorfose: zuurstof wordt van vrijheid tot verslaving.
Het leven begint met een adem die je moeder van je scheidt.
De navelstreng wordt doorgeknipt, de symbiose beëindigd. Je bent los, zogenaamd vrij — maar in werkelijkheid begint de grootste afhankelijkheid die je ooit zult kennen. Niet alleen biologisch, maar existentieel.
Want alles wat je ooit zult najagen, herhaalt dat ene moment: het zoeken naar de verloren symbiose. De rest van je leven is een lange, vergeefse poging om terug te keren naar de baarmoeder — in liefde, in seks, in religie, in macht.
De moeder als God
Als er een god bestaat, is dat niet een oude man met een baard, maar de vrouw die je droeg, voedde en voortbracht. Zij is de schepper, letterlijk.
De vader is hooguit de incidentele donateur van een toevallig overlevend zaadje — een figurant die zichzelf later tot hoofdrolspeler verklaarde. De man heeft de schepping geclaimd zoals hij ook landen, lichamen en ideeën heeft geannexeerd.
Pas toen hij begreep dat zijn bijdrage aan conceptie niet louter toevallig was, eigende hij zich het hele proces toe. De man ontdekte zijn biologische aandeel en schreef prompt de geschiedenis over.
De vrouw, tot dan toe de belichaming van schepping, werd gedegradeerd tot medium. En zoals dat vaker gaat met goden die te veel macht hebben: ze werden verketterd, gekruisigd, of in dit geval: bezeten verklaard.
De vrouw werd van godin tot zondeval. Van Gaia tot Maria, van schepper tot dienaar. Ze moest gesluierd, bedekt, gereguleerd — want wie macht over geboorte heeft, heeft macht over de dood. En dat maakt de man bang.
De coup van de man
De mannelijke coup op de schepping begon niet met religie, maar met jaloezie.
De vrouw kon leven voortbrengen zonder zijn toestemming. Dat was ondraaglijk. Dus kwam de mythe, de religie, de instituties — allemaal in dienst van controle over het mysterie dat hij zelf niet kon bezitten.
De baarmoeder werd vervangen door de kerk. De godin door een vaderfiguur. En de vrouw zelf? Tot object gereduceerd.
Ze mocht niet meer scheppen, slechts gehoorzamen.
En toch bleef ze de bron. Elke man, elke tiran, elke priester is geboren uit een vrouw. Elk dogma dat haar onderdrukt, komt voort uit het vlees dat zij heeft voortgebracht.
Dat is de ultieme ironie van de geschiedenis: de vrouw heeft haar eigen onderdrukkers gebaard.
De biologische vloek
Biologisch gezien is de vrouw de eerste sekse.
Zonder haar geen selectie, geen voortplanting, geen evolutie. In de oersoep van het leven waren alle organismen in wezen vrouwelijk — dragers van leven, delers van cytoplasma, replicerende entiteiten. De man kwam later, als mutatie, als transportmiddel voor genetische variatie. Een bijproduct dat zichzelf tot systeem verhief.
Zoals Robert Trivers ooit scherp stelde: “Mannen investeren goedkoop, vrouwen investeren zwaar.” En uit die asymmetrie is alles voortgekomen — liefde, jaloezie, religie, oorlog. De man bezit niet, hij compenseert.
De vrouw daarentegen is.
De symbolische afrekening
De moeder is dus niet alleen de eerste god, maar ook de eerste verdrongen god. De man schiep een Vader in de hemel om de Moeder op aarde te kunnen vergeten.
Freud zou het de Oedipus-paradox noemen: de zoon doodt de vader om de moeder te bezitten, maar creëert vervolgens nieuwe vaders, wetten en taboes om zijn schuld te sussen.
Zo ontstond de beschaving: een collectieve rationalisatie van het onvermogen om de scheppende macht te aanvaarden waaruit men zelf is geboren.
Epiloog
En toch, ondanks duizenden jaren van religie, moraliteit en onderdrukking, blijft het simpel:
je eerste god had borsten.
Ze was bloedend, schreeuwend, levend.
En alles wat je sindsdien vereert — macht, geld, status, verlossing — is een echo van dat eerste verlies.
De mens is niet geschapen naar Gods beeld.
De mens heeft God geschapen om zijn moeder te vergeten.
Literatuurlijst
- Simone de Beauvoir – Le Deuxième Sexe (1949)
- Sarah Blaffer Hrdy – Mother Nature: Maternal Instincts and How They Shape the Human Species
- Robert Trivers – Parental Investment and Sexual Selection
- Erich Neumann – The Great Mother
- Nancy Friday – My Mother/My Self
- Camille Paglia – Sexual Personae
- Freud – Totem und Tabu
- Jung – Archetypen und das kollektive Unbewusste
